BIZKAITAR ZARRAK ETA ERROMATARRAK

 

            Saritua izan zan 1883an Bilbon Diputaziñoak

 

Nundik ta nora izan zirean

       Añ zall ta eutsiak,

Eta nungoak mundu batentzat

       Bildurgarriak,

Emonik beti arerioai

       Zurra larriak,

Izanagaitik oneek asko ta

       Areek murriak?

 

Nun eta nortzuk ziran Jaun batek

       Lotu eziñak,

Leor ta itxasoz ezarri arren

       Sare ez erkiñak,

Laster zulatzen etsezala oni

       Besteen agiñak,

Naiz da sareak burdiñaz izan

       Gogor egiñak?

 

Eta azkenez nungoak ziran

       Beti libreak,

Egundo bere iñok buztartu

       Egin bageak,

Beti ta beti gorderik zintzo

       Zarren legeak,

Zorion eta dontsutasunez

       Bete-beteak?

 

Idigi bitez kontaeradun

       Liburu zarrak,

Idigi bitez milla garaipen

       Dakarrezanak,

Eta astiro irakurririk

       Zearo danak,

An ikusiko doguz zer ziran

       Bizkaitar zarrak.

 

An ikusiko doguz zer ziran

       Gure asabak,

Oraiñ bi milla urte munduan

       Bizi ziranak,

Antxe begira ete zirean

       Gu duiñ koldarrak,

Urjolak-legez etozanean

       Erromatarrak.

 

O! berbadunak balira barriz

       Gure mendiak,

Orrek esango leuskiguez bai,

       Gauza aundiak,

Eurok esango leuskiguez añ

       Egi garbiak,

Olloturik gaur gagozanentzat

       Lotsagarriak.

 

Lauburu zar bat beti ebela

       Euren bandera

Lauburu agaz bizi zirala

       Beti batera,

Lauburu agaz beti sarturik

       Etsai artera,

Lauburuagaz bai danetan ondo

       Zirala atera.

 

Berba egizue baña gaur zuek

       Iturritxoak,

Berba egiñik itzi gaizuez

       Gu lotsatuak,

Berba eiguzue esa-iguzuez

       Emen jazuak,

Azaña aundi bizkaitar zarrak

       Egiñikuak.

 

Berba egizue gure itxaso

       Orroetsuak,

Berba artega zabiltzazanok

       Amorratuak,

Erromatarrak zireanean

       Azpiratuak:

Etzare zuek odol errekak

       Edanikuak?

 

Berba egizue jotorriakaz

       Mendi ta atxak,

Berba kontau ta esa-iguzuez

       Emengo gauzak,

Berba egin ta adierazo

       Zarren garaitzak,

Irabaziten iza ziranak

       Guztizko gatxak.

 

Baña eztot nai zuek bakarrik

       Berba egitea,

Ez dot nik gura zuek soll-sollik

       Gaur kantetea,

Ez dot pentsetan lagundu baga

       Nik bere istea,

Ez dot ez uste lirau isillik

       Ezkutetea.

 

Zuekaz-naste gura nitukez

       Kantau gloriak,

Zuekaz-nasi kantau nai dodaz

       Garaitza aundiak,

Zuen aurrean direalako

       Irabaziak,

Lekobide ta bere martizdi

       Ez ilgarriak.

 

Beti biziak, esango dot nik,

       Orañ ostera,

Beti iraunkorrak, esango dot nik,

       Baita atzera,

Ez, eutselako ezelanbere

       Itxi igotera,

Arrano bati egan egiñaz,

       Euren gañera.

 

Oktabiano agaitik etzan

       Emen nausia,

Ez ebalako menpean artu

       Euskal-Erria,

Alperrik euki eutsan betiro

       Egarri aundia

Busti bagarik baña joan zan

       Bere eztarria.

 

Gure itxasoa iruntsi eben

       Aren ontziak,

Uste izanda etzireala

       Añ ur gaziak,

Emonik baña guztiai laster

       Tripalarriak

Aldendu ziran apalduagaz

       Belarri andiak.

 

Aleperrik soldauz erein zituan

       Landa zelaiak,

Zirudiela tontorretatik

       Txindurridiyak,

Alperrik ziran lantza ta ezpataz

       Ondo jantziak;

Bost urte barru izan jakezan

       Zeatz ausiak.

 

Noz ta nun barriz artu zituen

       Gure mendiak?

Noz jo zituen euren gañetan

       Tronpet zoliak?

Noz iragarri mundu danari

       Garaitza aundiak,

Menderaturik Lekobideren

       Soldau biziak?

 

Noz joko eben, baldin biotzik

       Ez beuken bada,

Azartuteko iñoz igoten

       Mendietara,

Gureak sarri deituagaitik

       Zantzoka ara,

Lauak isteko beti egozan

       Bildur ikara?

 

Agaitik dabez Lekobidenak

       Beti kantetan,

Garaitzak baso mendi tontor-ta

       Atxen gañetan,

Ekutsezala erromatarrak

       Zelan egozan

Lanetan urriñ, tripak janagaz

       Arrabietan.

 

Iñoz sartuten bajakoezan

       Barriz urrera,

Biurtzen ziran arturik laster

       Tunda ederra,

Txingorra-legez zalako jausten

       Euren gañera,

Atxen txuntxurra binbolaka

       Or-emen bera.

 

Eta su ta gar, otos-otuan,

       Milla aldiz milla

Jakezanean gure mutillak

       Sartu erdira,

Ai!ango orduko negar, xilio,

       Burdiñ-ots miña,

Infernuagaz bakarrik oi zan

       Bardiñ bardiña.

 

Alan arturik ainbeste bidar

       Zurra aiñ larriak,

Itxasoruntza zirala jasten

       Urak igorriak,

Negargarriok, ikuste ez arren

       Euren begiak,

Isten zituen erromatarren

       Ontzi aundiak.

 

Diñot azkenez, baziran bere

       Leorrekuak,

Soldau añ asko aiñ bioztsu ta

       Ardoretsuak,

Geienak emen bizia itxirik

       Enparaduak,

Probetxu baga doaz Bizkaitik

       Gisaixotxuak.